हालै भारत र पाकिस्तानबीच बढेको तनावले युद्धको सँघारमा पुर्‍याएको थियो। तर, अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबिओको सक्रियता र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिहरूको कूटनीतिक प्रयासले दुवै देशलाई युद्धविराम गर्न सहमत गरायो। वाशिङ्टन डीसीस्थित ब्रूकिङ्स इन्स्टिट्यूशनकी वरिष्ठ प्राज्ञ तान्वी मदनका अनुसार रुबिओले पाकिस्तानी सेनाप्रमुख असिम मुनिरसँग गरेको टेलिफोन संवाद युद्धविरामतर्फको एउटा महत्त्वपूर्ण कदम साबित भयो।

मदनले अन्य अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिहरू जस्तै बेलायत र साउदी अरबले पनि तनाव कम गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताइन्। पाकिस्तानका विदेशमन्त्री इशाक डारले टर्कीसमेत तीन दर्जन देशहरू कूटनीतिक रूपमा सक्रिय रहेको जानकारी दिए। मदनले रुबिओको तत्कालको हस्तक्षेपले भारतको प्रारम्भिक आक्रमणपछि थप तनाव बढ्न नदिएको बताइन्। यसअघि अमेरिकी उपराष्ट्रपति जेडी भान्सले अमेरिका त्यस्तो युद्धमा संलग्न नहुने बताए पनि विदेशमन्त्रीको सक्रियताले अमेरिकी भूमिकालाई स्पष्ट पारेको थियो।

भारत र पाकिस्तानबीचको यो तनावमा अमेरिकाको संलग्नता पहिलो पटक भने होइन। यसअघि डोनल्ड ट्रम्पको कार्यकालमा पनि अमेरिकाले मध्यस्थताको प्रयास गरेको थियो। तर, यस पटकको अमेरिकी संलग्नता विगतभन्दा फरक रहेको लाहोरस्थित रक्षा विश्लेषक एजाज हैदरले बताएका छन्। पाकिस्तानले तनाव बढ्दै गर्दा एकसाथ सैन्य प्रत्याक्रमण र परमाणु अस्त्र प्रयोगको तयारी जस्तो दोहोरो सन्देश दिएको थियो। तर, रुबिओको हस्तक्षेपपछि स्थितिमा परिवर्तन आएको कार्नेगी इन्डोमन्ट फर इन्टर्न्यान्शल पीसका प्राज्ञ एश्ली जे टेलिसले बताएका छन्।

दिल्ली र वाशिङ्टनबीचको बढ्दो सम्बन्ध र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पबीचको व्यक्तिगत सम्बन्धले पनि तनाव मत्थर पार्न सहयोग पुर्‍याएको भारतीय कूटनीतिज्ञहरूले बताएका छन्। तनाव कम गर्न अमेरिका र बेलायतको दबाव, साउदी सरकारका कनिष्ठ विदेशमन्त्रीको दिल्ली र इस्लामाबाद भ्रमणमार्फत् मध्यस्थता र भारत र पाकिस्तानका राष्ट्रिय सुरक्षा प्रमुखहरूबीचको प्रत्यक्ष सम्पर्क जस्ता तीन तहका माध्यम सक्रिय थिए।
यद्यपि, केही भारतीय सञ्चारमाध्यमले दुई देशका सैन्य अधिकारीहरूबीच भएको संवादलाई मात्र महत्व दिएका छन् र अमेरिकाको भूमिकालाई अस्वीकार गरेका छन्। तर, विज्ञहरूले सङ्कट व्यवस्थापनमा अमेरिकी भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको बताएका छन्। विश्लेषक माइकल कुगेल्म्यानले यो युद्धविराम कमजोर रहेको र तनाव बढ्दै जाँदा यो छिट्टै भंग हुन सक्ने आशङ्का व्यक्त गरेका छन्। यसैबीच, दुवै देशले एकअर्कालाई युद्धविराम सहमति तोडेको आरोप लगाउन थालिसकेका छन्।
source :BBC